Ik win, of ik leer
Tag: stress arousal coping stress-management
Olympische mindset
Het is een mythe dat perfectie en ‘boven jezelf uitstijgen’ vereisten zijn om Olympisch goud te behalen. Het komt namelijk zeer zelden voor dat sporters een perfecte race of wedstrijd realiseren. Als sporters zich toch uitsluitend richten op dit inspirerende maar vrijwel onbereikbare doel, presteren ze mogelijk ondermaats op de belangrijke momenten. Vanuit psychologisch perspectief gaat optimaal presteren vooral over het kunnen accepteren van fouten, en taakgericht en kalm blijven. Lees verder “Olympische mindset”
Falen onder druk
Iedere sporter wil graag een CUP winnen. Maar in een CUP situatie geraken, dat wil niemand. In de sportpsychologie staat CUP namelijk voor ‘Choking Under Pressure’. Wat is dat precies? En hoe kun je falen onder druk voorkomen? Is het te voorkomen?
Lees verder “Falen onder druk”Zelf-handicappen
De 28-jarige Belgische snookerspeler Luca Brecel won al op tienjarige leeftijd een regionaal toernooi bij de mannen. In 2010 werd hij op vijftienjarige leeftijd Belgisch kampioen, en enkele weken later in Boekarest Europees kampioen. Twee jaar later, in 2012, plaatste hij zich als jongste speler ooit voor het WK. Maar het snooker-wonderkind, bijgenaamd ‘the Belgian Bullet’, werd al in de eerste ronde uitgeschakeld. Ook in de vier daaropvolgende keren slaagde hij er niet in om zijn grote belofte in te lossen; het lukte hem in vijf pogingen niet om ook maar één partij op een WK te winnen. Je zou verwachten dat hij bij een volgend WK er alles aan zou doen om de trend te keren: hard trainen, fysiek en mentaal fit worden, goed eten en slapen. Ongelooflijk maar waar, hij deed precies het tegenovergestelde. In 2023, in de weken voorafgaand aan zijn zesde WK “… had hij niet meer dan een kwartiertje getraind …. hij had vooral veel gedronken en FIFA gespeeld.” Een prototypisch voorbeeld van zelf-handicappen.
Lees verder “Zelf-handicappen”
Strafschop
In de knock-out fase van het wereldkampioenschap voetbal in Qatar 2022 gingen opvallend veel strafschoppen mis. Logisch, de druk is dan zo hoog; daar kun je niet op trainen. Of toch wel?
Lees verder “Strafschop”Arousal
“Druk, druk, druk”, klinkt het in het hoofd van Femke Bol, die op de Europese Kampioenschappen van 2022 in München een unieke prestatie behaalde door zowel de 400 meter vlak als de 400 meter horden op haar naam te schrijven. Ze heeft het hier over de druk die ze moet uitoefenen op het blok dat ze als het ware moet wegduwen om zichzelf te lanceren voor de race over 400 meter. Door haar aandacht te verplaatsen van de mentale druk in haar hoofd naar de fysieke druk op het startblok, reguleert ze effectief haar arousalniveau: “Ik heb op wedstrijddagen alles het liefst zoveel mogelijk onder controle, zodat ik precies weet wat me te wachten staat. Maar dat is meer omdat ik dan minder stress heb en me volledig op mijn race kan focussen.”
Controle, onverstoorbaarheid en Stoïcijnse filosofie
“Puur focussen op dat wat je kunt controleren. Al het andere onbelangrijk proberen te maken”, aldus Pepijn Lijnders, voormalig hoofdtrainer van NEC en assistent-trainer van Jürgen Klopp bij Liverpool FC. Een wijze uitspraak. “Control the Controllables“ is misschien wel het belangrijkste principe in de hedendaagse sportpsychologie. Maar hoe hedendaags is dit principe eigenlijk?
Lees verder “Controle, onverstoorbaarheid en Stoïcijnse filosofie”
Routines
Een golfer die een oefenswing maakt, een basketbalteam dat handshakes doet voor iedere wedstrijd, een sprintster die een dansje doet vlak voor de race, een rugbyteam dat de Haka uitvoert, een volleybalster die drie keer de bal stuit voor iedere service. Waarom doen sporters dit? Wat is het nut van zo’n vaste routine? Of is het nutteloos bijgeloof?
Doelen, Focus en Cirkels
De zes aandachtscirkels, geïntroduceerd door de Duitse hoogleraar en sportpsycholoog Eberspächer, zijn oorspronkelijk bedoeld om problemen met aandacht en focus in kaart te brengen. Echter, diezelfde cirkels bieden een kader om de verschillende typen doelen te specificeren en hiërarchisch te ordenen. Dit impliceert dat doelen niet alleen motiveren; ze kunnen ook afleiden, wat vooral ongewenst is wanneer het er echt op aan komt.
Lees verder “Doelen, Focus en Cirkels”Levenslessen
Voor (jeugd)sporters is het teleurstellend en zuur als ze uiteindelijk het beoogde (topsport) niveau niet halen. Maar ook dan is het niet allemaal voor niets geweest. Immers, door het beoefenen van hun sport verwerven sporters belangrijke basisvaardigheden en competenties die ten goede komen aan hun algemene persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijk functioneren. Daar hebben ze de rest van hun leven profijt van.
Lees verder “Levenslessen”Podcast Drive
In Drive Podcast #11 ben ik de gast van Mark Tuitert, olympische kampioen 1500m, Vancouver 2010.
Nadenken
Academische Rede
In het kader van mijn nieuwe leerstoel Sport & Performance Psychology, de eerste in Nederland, hield ik op dinsdag 30 oktober 2018, in de Aula van de Rijksuniversiteit Groningen, een academische rede met als titel Mentale aspecten van sport en presteren. De lichte bewerking van de academische rede is gepubliceerd in tijdschrift De Psycholoog. De video kun je hier bekijken.
Lees verder “Academische Rede”Passie
Passie lijkt een voorwaarde te zijn om ergens heel goed in te worden: in een sport, op het werk, als ondernemer, of in de kunst. Maar wat is “passie” eigenlijk? Leidt passie inderdaad tot positieve uitkomsten? En zo ja, hoe ontstaat “passie”? Waarom heeft de één het wel, en de ander niet?
De perfecte race
Het streven naar de perfecte race inspireert, maar sporters die zich uitsluitend met de perfecte race bezighouden, vergroten de kans dat ze uiteindelijk onder hun niveau presteren. Immers, de realiteit is dat de perfecte race, inclusief jouw perfecte race op jouw eigen niveau, zelden wordt gerealiseerd. Het is derhalve belangrijk om daar mentaal op voorbereid te zijn zodat je je bij de eerste de beste tegenslag niet uit het veld laat slaan.
Lees verder “De perfecte race”Scenario
“Alle scenario’s kunnen nu de prullenbak in.” Ook bij voetbalwedstrijden hoor je dit regelmatig, bijvoorbeeld bij een tegendoelpunt in de eerste minuut, of het geblesseerd uitvallen van de sterspeler tijdens de warming-up. Alsof je die scenario’s van tevoren niet kunt bedenken. En niet alleen dat. Je kunt ook van tevoren oplossingen bedenken voor als je met de gevreesde gebeurtenis, ontwikkeling, of uitkomst wordt geconfronteerd.
Seks
Ontspanningstechnieken kunnen sporters helpen om effectief om te gaan met de onvermijdelijke spanningen. Hoe zit het eigenlijk met seks? Seks ontspant en ontlaadt. Maar ga je er ook beter door presteren?
Ramp
Volgens Zinédine Zidane, drievoudig FIFA wereldvoetballer van het jaar en de huidige trainer (in 2018) van Real Madrid, is het een ramp als Real niet naar de finale van de Champions League gaat.
Wat is de oorzaak van catastrofaal denken? En wat kun je eraan doen?
Mentale weerbaarheid
Is het ervaren van ernstige tegenslag, tragedies, of ontsporingen noodzakelijk om uiteindelijk een groot kampioen te worden? Hebben topsporters geleerd om te gaan met onvermijdelijke tegenslagen en frustraties?
Lees verder “Mentale weerbaarheid”
Talent van het jaar
Volgens Serena Williams bepaalt niet het aantal overwinningen de status van kampioenen, maar hoe zij herstellen van tegenslagen. Het leren omgaan met onvermijdelijke nederlagen, waaronder niet-voor-mogelijk-gehouden verliespartijen en debacles, is essentieel voor de ontwikkeling van iedere topsporter, inclusief NGF talent van het jaar 2016 Dewi Weber.
Lees verder “Talent van het jaar”
Kampioen worden
Het nastreven van doelen is een mentale vaardigheid die kan helpen om het maximale uit je mogelijkheden te halen. Maar zijn doelen altijd effectief? Succesvolle atleten vertalen hun dromen in procesdoelen die door eigen inspanningen zijn te realiseren.
Lees verder “Kampioen worden”
Veerkracht
