Black Mamba

Sporters die mentaal sterk zijn beschikken over het vermogen om ook de allerbeste versie van zichzelf te zijn onder omstandigheden die (1) stressvol zijn, zoals bij prestatiedruk, toenemende spanning, en tegenslag; (2) suboptimaal zijn, zoals bij vermoeidheid, pijntjes, en weerstand; (3) afleidend zijn, zoals een kritisch publiek, lawaai, en negatieve gedachten. Om met dit soort omstandigheden om te gaan creëerde Kobe Bryant een alter-ego: The Black Mamba, en werd zodoende mentaal nog veel sterker.

Momenteel hebben we te maken met een wereldwijde COVID-19 (Corona) pandemie. Om dit virus te bestrijden, zijn door de overheid ingrijpende maatregelen genomen waarmee iedereen moet leren omgaan. Er wordt momenteel, anders gezegd, een sterk beroep gedaan op onze mentale weerbaarheid en veerkracht. De omstandigheden zijn stressvol (dreiging op besmetting en overbelaste zorginstellingen), suboptimaal (we moeten allerlei concessies doen aan ons levenspatroon), en afleidend (werken, leren en studeren onder ongewenste, nieuwe en onrustige omstandigheden). 

Hoe worden en blijven we mentaal sterk onder zulke aversieve omstandigheden? Wat kunnen topsporters, experts in mentale kracht, ons leren? 

Wijlen Kobe Bryant, vijfvoudig NBA kampioen, is zo’n topsporter die ons kan inspireren via zijn legacy. Deze legendarische Amerikaanse basketballer, ook wel The Black Mamba genoemd, kwam op 26 januari 2020, op 41-jarige leeftijd, om het leven door een helicoptercrash nabij Calabasas in Californië, samen met zijn 13-jarige dochter Gianna. Kobe’s mentale kracht kan worden geïllustreerd aan de hand van de drie typen aversieve omstandigheden die het kaf van het koren scheiden, namelijk omstandigheden die (1) stressvol, (2) suboptimaal, en (3) afleidend zijn.  

1. Stressvolle omstandigheden werden door Kobe Bryant omarmd, hij zocht zelfs de stress en de spanning op: “When I have the chance to guard Michael Jordan, I want to guard him. I want him. It’s the ultimate challenge.”  Een belangrijk element van mentale kracht is dat dit soort situaties niet zozeer als moeilijk of bedreigend worden geïnterpreteerd, maar vooral als uitdagend en een manier om jezelf verder te ontwikkelen, beter te worden: Everything negative – pressure, challenges – is all an opportunity for me to rise.” 

En als je verliest? Als je de uitdaging bent aangegaan, maar het ging mis. Wat doe je dan?

Velen zullen dan de neiging hebben om de pijn van het verlies te ontlopen, te vermijden, te vergeten. Zeker als het een grote wedstrijd betreft, zoals de wedstrijd om het kampioenschap van de NCAA (National Collegiate Athletic Association). In 2018 verloren de Huskies (University of Connecticut), met sterspeler Katie Lou Samuelson, in de allerlaatste seconden van de Notre Dame Fight Irish. Toen Kobe enkele weken later Samuelson ontmoette, vroeg hij haar of ze de wedstrijd had bekeken en geanalyseerd. Dat had ze niet gedaan, te pijnlijk. Kobe zei tegen haar dat ze dat moest overwinnen: “It’s the only way to learn from it.” Vervolgens is hij met haar de wedstrijd tot in detail gaan analyseren. Achteraf waardeerde ze dit zeer omdat het haar verbeterpunten had aangereikt waar ze verder mee kon.

In 1997 maakte de toen 18-jarige Kobe als rookie zelf één van zijn meest traumatische sportervaringen mee. De vijfde wedstrijd tegen Utah Jazz tijdens de Western Conference semifinals is de boeken ingegaan als zijn “airball game”. In die verloren wedstrijd kreeg hij het voor elkaar om in de laatste minuten vier keer volledig de basket te missen. Maar diezelfde avond, toen hij terug was in Los Angeles, ging hij direct door naar de sporthal om de gemiste schoten tot zonsopgang te oefenen. Deze urenlange oefensessie heeft hij vervolgens dagelijks herhaald. 

2. Suboptimale omstandigheden nam Kobe voor lief: “I’ve played with a broken hand, a sprained ankle, a torn shoulder, a fractured tooth, a severed lip, and a knee the size of a softball …. No matter what the injury – unless it’s completely debilitating – I’m going to be the same player I’ve always been. I’ll figure it out. I’ll make some tweaks, some changes, but I’m still coming … The beauty of the Mamba Mentality is this, there’s only one option. The only option, you never stop. Dus toen hij, bijvoorbeeld, door een spierscheurtje niet meer met rechts kon schieten, scoorde hij met links. Het scheuren van zijn linker achillespees in de wedstrijd tegen de Golden State Warriors (april, 2013) weerhield hem er niet van om nog even de twee vrije worpen te nemen en ook nog raak te schieten. Deze achillespeesblessure was overigens wel het begin van het einde; na zijn rentree heeft hij nooit meer z’n oude niveau gehaald, mede door een gebroken linkerknie die hij opliep vrijwel direct na z’n veel te snelle rentree (na 7 maanden). Kobe Bryant ging in 2016 met pensioen.

Een andere suboptimale omstandigheid betreft de bereidheid om opofferingen te doen, om dingen te laten die je ook graag zou willen doen: “We can all become masters of our craft, but you have to make a choice. What I mean by that is the inherent sacrifices that come along with that. Being a great friend, son, nephew, there are sacrifices that come along with making that choice.” Als je ècht het beste uit jezelf wilt halen op een bepaald gebied, en misschien wel de beste van allemaal wilt worden, dan vergt dat veel opofferingen. Kobe wilde de allerbeste basketballer worden en heeft aan dat streven vanaf z’n 13e jaar prioriteit gegeven. Als jongste speler ooit debuteerde hij op 18-jarige leeftijd in de NBA voor de Los Angeles Lakers, de club die hij z’n hele leven trouw is gebleven.

3. Afleidende omstandigheden werden voor Kobe meer dan ooit een uitdaging in de periode 2003-2004. In Colorado werd toen een verkrachtingszaak tegen hem aangespannen waarin het draaide om de vraag of het seks was mèt of zonder wederzijds goedvinden. Door de gebeurtenis in de hotelkamer in Colorado kwam de relatie met zijn vrouw en haar familie onder druk te staan, verloor hij persoonlijke sponsors, en kreeg hij wat akkefietjes met teamgenoten.

Deze omstandigheden hadden aanvankelijk een negatieve invloed op zijn spel, maar de wonderbaarlijke ommezwaai vond plaats op een heel specifiek moment, halverwege de wedstrijd tegen Orlando Magic op 15 maart 2004. Er stond toen een score van precies 1 punt achter zijn naam, en zijn team, de Los Angeles Lakers, keek tegen een ruime achterstand aan: 36-27. Het spel van Kobe was een drama, onherkenbaar slecht. 

In de kleedkamer, tijdens de pauze, bedacht hij dat het zo niet langer kon, dat er iets moest veranderen. Later zei hij daarover: “I remember sitting in the locker room at halftime and saying to myself: You know what … you may lose everything in life because of the situation you put yourself in. You may lose your family, your freedom, but I’ll be damned if I lose basketball. Because this shit I can control.” Hij besefte op dat moment meer dan ooit dat hij weliswaar geen controle had over de beschuldiging, over wat zich in de rechtbank afspeelde, over hoe het publiek over hem dacht. Maar ook dat hij wèl controle had over zijn spel, zijn inzet, zijn manier van spelen, zijn focus en zijn plezier op het veld. “I had to separate myself.”

Geïnspireerd door Quentin Tarantino’s film “Kill Bill”, creëerde hij ter plekke zijn alter-ego, The Black Mamba vanwege “…. the snake’s length, bite, strike, and temperament and …. the way snakes shed their skin.” Hij wierp virtueel zijn beschadigde Kobe-huid af en transformeerde mentaal in de dodelijke gifslang. Er hoeft geen statistische toets aan te pas te komen om de significantie van die persoonlijke interventie aan te tonen. Kobe was in de tweede helft van de wedstrijd niet te stoppen. Na verlenging wonnen de Lakers met 110-113. Tegenover het ene punt in de eerste helft, scoorde Kobe in de tweede helft 37 punten. Kobe had een manier ontdekt hoe hij zich kon blijven richten op zijn spel en op zijn taken, ongeacht de afleidende omstandigheden.

Wat zijn de lessen die we hieruit kunnen leren, met name in de context van de COVID-19 pandemie?

1. Als een stressvolle omstandigheid, zoals de COVID-19 pandemie, de werkelijkheid is geworden, probeer er dan een leerzame ervaring van te maken. Beschouw het vooral als een gelegenheid om mentaal sterker te worden, als een levensles, als “… an opportunity for you to rise”.  Zie het als een fase waarin je jezelf beter leert kennen. Gebruik het om de verbondenheid met anderen te vergroten. Ontwikkel vertrouwen en zelfregulatieve vaardigheden om ook in de toekomt goed met onprettige, onvoorziene situaties om te gaan.

2. Van groot belang is dat je je daarbij richt op de factoren waarover je zèlf controle hebt. De jonge Kobe gaat direct na z’n dramatische airball game met z’n schoten aan de slag. Daar had hij controle over. Hij ging zich niet bezig houden met oncontroleerbare factoren als meningen van supporters, wel of geen basisplaats in het team, en reacties van pers en media. Hij volgde hetzelfde pad als toen hij The Black Mamba creëerde: hij zocht naar oplossingen en versterkte de overtuiging in zichzelf. 

3. Je richten op controleerbare factoren tijdens de COVID-19 pandemie betekent onder meer dat je je niet teveel blootstelt aan informatie die je kunt opdoen via de media (tv, radio, internet). Je kunt niets met de informatie dat er weer een aantal mensen is opgenomen of overleden. Het is hartverscheurend, vooral voor de direct betrokkenen, maar de kans is groot dat je er alleen maar verdrietig, angstig, machteloos, gefrustreerd en onzeker van wordt. Moet je je voorstellen dat je ook buiten het COVID-19 tijdperk dagelijks op de hoogte wordt gehouden van de zo’n 400 sterfgevallen per dag, alleen al in Nederland, inclusief de details van de meest schrijnende gevallen. Daar word je intens verdrietig van, en stapeldol. Accepteer het feit dat er ziekte, dood en ellende is in deze wereld, en richt je net als een Kobe op de dingen waar je zèlf controle over hebt. Denk daarbij aan nieuwe doelen stellen, je werk zo goed mogelijk blijven doen, medeleven tonen met COVID-19 getroffenen in je directe omgeving, anderen helpen, afstand houden, je handen wassen, gezond eten, voldoende bewegen en leuke dingen blijven doen. 

4. En als je het zwaar hebt, denk dan stap-voor-stap, punt-voor-punt, bal-voor-bal. Een mentaal sterke tennisser die fors op achterstand staat, richt zich op de volgende slagenwisseling en laat zich niet afleiden door negatieve gedachten over verlies of de gevolgen daarvan. Een marathonloper die helemaal kapot zit, richt zich, bijvoorbeeld, op de volgende bocht, 300 meter verderop, en niet op de ruim 10 kilometer die nog moet worden afgelegd. Denk dus in korte tijdseenheden, niet aan hoe je de gehele periode onder lockdown-condities doorkomt. Richt je op wat je vandaag, of misschien morgen en deze week gaat doen. Wat ga je doen om deze dag goed door te komen? Wat is je doel van vandaag? Hoe structureer je de dag? Wanneer ben je (relatief) tevreden aan het eind van de dag? Daarna zie je wel weer verder. We weten ondertussen dat er van alles (zowel positief als negatief) kan gebeuren waar we nu nog geen weet van hebben. 

5. Leer net als Kobe van anderen. Hij heeft altijd actief contact gezocht met veel van zijn voorgangers, en Michael Jordan in het bijzonder. Hoe zijn zij met bepaalde situaties omgegaan? Waarom zijn zij zo goed geworden? Wat hebben ze ervoor gedaan, ervoor gelaten, waarom, wanneer, hoe?

6. Kobe was extreem is zijn doorzettingsvermogen en pijnacceptatie. Soms is het beter om op tijd te stoppen en rust te nemen, om te voorkomen dat het erger wordt of onherstelbare schade wordt opgelopen. Maar voor Kobe was dat meestal geen optie. Wat we in dit verband van Kobe kunnen leren is dat we niet te veel en te snel moeten klagen dat we een heel, heel zwaar leven hebben. Als je ongemak kunt wegnemen (de verwarming hoger zetten, rust creëren door je kamer op te ruimen, je veter vastmaken), dan moet je dat zeker doen. Maar dat is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld als je gedwongen thuis moet werken terwijl je thuis geen optimale werksituatie kunt creëren. Accepteer dan de situatie zoals die is en maak er het beste van. Creëer je eigen Black Mamba; bedenk net als Kobe wie en hoe je wilt zijn, hoe jij het best met de huidige omstandigheden om kunt gaan. Hoe wil jij zijn als persoon in deze COVID-19 crisis? Wat zijn jouw waarden? Wanneer ben je na afloop trots op jezelf? Vind je dat je goed en adequaat met de omstandigheden bent omgegaan?

Voor ieder een eigen, zelfbedachte variant van de Black Mamba, dan komen we samen deze periode wel door! 💪💪

Meer lezen?

Towards an understanding of mental toughness in Australian football – Gucciardi et al. (2008)

The development and maintenance of mental toughness in the world’s best performers – Connaughton et al. (2010)

Waarom Kobe Bryant een geweldig voorbeeld van een sporter met een groeimindset is! – Heuvingh (2020)

Video: The mindset of a winner: Kobe Bryant champions advice

Rating: 5

2 gedachten aan “Black Mamba”

    1. De kracht van de Black Mamba is letterlijk en figuurlijk ongekend in alle omstandigheden. Dit legendarische artikel over deze sport legende en de Black Mamba is als een heldere spiegel.
      De kunst is om de beste versie van jezelf te worden vanuit BewustZijn
      en de Bedoeling. Telkens de kracht van het NU ervaren.

      De Black Mamba ontmoeten in de natuur:
      Persoonlijk heb ik de echte Black Mamba op mijn reis ontmoet tijdens een Life time Experience bij traditional Maasai walk and talk trip in de wildernis.
      Dankzij heldhaftig optreden van Maasai krijgers op dat moment, konden we ongeschonden onze tocht voortzetten (‘Braving the Wilderness’).
      De Angst voor de Black Mamba (de meest giftige slang op aarde) is ongekend voor veel mensen en de primaire impuls is dan ook Frozen, Fight of Flight.
      De heldhaftige Maasai krijgers kozen direct voor Focus en actie bij de ontmoeting met de Black Mamba en wij waren een avontuur rijker.
      Dank voor het delen .

      Voluit leven vanuit waarden die ertoe doen.
      ZIJN in het moment in een andere wereld (met nieuw perspectief ).

      Rating: 5

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *